Climaxi en lokale actiecomités van Ronse en Kruisem maakten op 17 augustus 2023 de resultaten bekend van het bloedonderzoek naar PFAS dat zij organiseerden in deze gemeenten, met de financiële steun van Milieufront Omer Wattez. In beide gemeenten zijn er historische en/of huidige vervuilingshaarden van PFAS door de (textiel)industrie of stortplaatsen. De labo-resultaten werden geanalyseerd door de Nederlandse chemicus, toxicoloog en professor Jacob de Boer, een autoriteit aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Resultaten en risico’s

Uit de analyse blijkt dat drie op vier geteste mensen PFAS-gehaltes in het bloed hebben die de gezondheidsnorm overschrijden. Wanneer we per gemeente naar de gemiddelde en mediaanwaarden kijken, springen Ronse en Kruisem er ver bovenuit.

Bij een aantal mensen die zich lieten testen, werden (erg) hoge waarden vastgesteld, waarbij de EFSA-gezondheidsnorm tot zelfs 119 keer overschreden werd. Hierbij stellen we vast dat het risico op hoge(re) waarden toeneemt wanneer bewoners eieren en groenten uit eigen tuin eten of putwater gebruiken om te drinken of koken.

Dit bloedonderzoek had evenwel nooit de bedoeling om te resulteren in een volwaardige wetenschappelijke studie. Climaxi, buurtcomités en artsen wilden voornamelijk een antwoord bieden aan burgers die de PFAS-waarde in hun bloed wilden kennen en zich – terecht, zo blijkt – zorgen maken over wonen nabij een vervuilingshaard. Daarnaast geven deze resultaten wél een indicatie dat er iets aan de hand is op deze plekken en bij uitbreiding in Vlaanderen, waar de PFAS-verontreiniging ruim verspreid is.

Hallo, Vadertje Staat?

Vanuit de overheid komt de reactie dat er momenteel geen extra actie nodig is. De overheid wijst mensen in deze problematiek vooral op hun individuele verantwoordelijkheid de no regret-maatregelen op te volgen, terwijl de PFAS-vervuiling zo wijdverspreid is dat ze in de praktijk nog amper te vermijden valt.

Er is nood aan betere communicatie van overheidswege over de opvolging van de no regret-maatregelen. De bewoners van no regret-zones zijn onvoldoende op de hoogte van wat PFAS precies inhoudt en volgen de bestaande adviezen weinig tot niet op.

Climaxi, de buurtcomités en Milieufront Omer Wattez hopen dat de resultaten van het PFAS-bloedonderzoek de bevoegde lokale, provinciale en gewestelijke overheden ertoe zullen aanzetten om bijkomende aandacht en zorg te schenken aan de ernstig verontreinigde zones. Een verstrengd kader voor vergunningen, een versneld saneringsplan van de vervuilde sites en een daadkrachtig milieu- en klimaatbeleid zouden zeker al stappen in de goede richting zijn.

(Beeld: AVS)