De schokkende reportage van Pano van woensdag 22 september deed heel erg de wenkbrauwen fronsen. Het bevestigde natuurlijk ook wat Milieufront Omer Wattez vzw (MOW) al heel lang aankaart. Hoewel MOW de ene na de andere juridische veldslag wint tegen vervuilers als Utexbel in Ronse, verandert er op het terrein nog veel te weinig.

Er is een acuut gebrek aan handhaving op het gebied van milieu. De overheid legt onder druk van milieubewegingen, de bevolking en Europa allerlei regels op, maar er is een groot tekort aan mankracht en motivatie om te verzekeren dat de regelgeving opgevolgd wordt. Bovendien bleek uit de reportage dat milieu-inspecteurs de boodschap krijgen om zeker niet te diep te graven. Dan kan je evengoed geen regels en wetten opleggen.

In Pano draaide alles rond de lozing van PFOS, ook wel forever chemicals genoemd. Zo genoemd omdat de microscopisch kleine deeltjes niet afbreekbaar zijn door bacteriën. Hoe meer er dus van geloosd worden, hoe meer ze toenemen in onze omgeving. En dat is barslecht nieuws voor de  gezondheid van buurtbewoners want ze leiden tot een verhoogde kans op verstoringen van het immuunsysteem, nier- en teelbalkanker en verhoogde cholesterol. Dan zou je toch verwachten dat de overheid haar burgers hier actief tegen beschermt? Dat blijkt allerminst het geval te zijn.

Een anonieme milieu-inspecteur getuigde: ‘Mijn ervaring is echt wel dat de overgrote meerderheid van de milieu-inspecteurs hun ziel erin leggen. Maar dat geldt niet voor de chefs waarvan sommigen een zeer duidelijke politieke kleur hebben. Door hen werd aangegeven dat we het rustig aan moesten doen’. Een andere milieu-inspecteur schreef per e-mail dat de milieuadministratie verziekt is. ‘Door de politieke verwevenheid zitten er partijpionnen op sleutelfuncties. Van een resultaatgericht milieubeleid kan er daardoor geen sprake zijn. Er is niet de minste milieuvisie.’ Dat deed milieujuriste Isabelle Larmuseau besluiten dat mens en milieu door de overheid in gevaar gebracht worden.

Het sterkt MOW enkel in de overtuiging dat we de rol van juridische waakhond niet mogen lossen.

Het sterkt MOW enkel in de overtuiging dat we onze rol van juridische waakhond niet mogen lossen. Zolang het beleid milieuovertredingen niet ernstig neemt, moet iemand anders de handschoen opnemen. Daarom moeten we blijven actie ondernemen als mens, milieu en natuur in gevaar gebracht worden.

In Ronse bleek onlangs dat de oevers van de Molenbeek maar liefst 31 keer de saneringsnorm overschrijden. Dat is het resultaat van de jarenlange historische vervuiling van de Molenbeek door textielbedrijven. De overheid doet er veel te weinig aan om die vervuiling aan banden te leggen.

In 2014 zou Utexbel een boete krijgen voor 50 milieumisdrijven daterend van na 2002. Het Ronsisch bedrijf riskeerde een monsterboete van wel anderhalf miljoen euro. Het werd uiteindelijk slechts 120.000 euro waarvan de helft met uitstel. Typerend voor het Vlaams milieubeleid volgens een anonieme milieu-inspecteur: ‘Het is een publiek geheim dat de milieuboetes beschamend laag zijn. Daardoor is het voor bedrijven financieel veel voordeliger om de overtredingen aan te houden en de eventuele boete te betalen.’

MOW heeft talloze dossiers lopen tegen Utexbel en won de afgelopen 30 jaar zaak na zaak.

MOW heeft talloze dossiers lopen tegen Utexbel en won de afgelopen 30 jaar zaak na zaak. Toch levert dat niet het gewenste resultaat op. ‘Op papier win je, maar in de realiteit wordt er weinig mee gedaan’, argumenteert een anonieme getuige in de Panoreportage. ‘Er is geen handhaving, controle of opvolging.’ Zo voelt het ook aan voor MOW. Toch houdt de milieuvereniginvoet bij stuk en blijft in de bres springen voor de omwonenden en het milieu.

Niettemin is het bijzonder schrijnend en frustrerend dat de overheid ter plaatse blijft trappelen ten nadele van de volksgezondheid. ‘Alle vergunningen en overheidsbesluiten die verleend zijn aan Utexbel waren onwettig’, betoogde milieujuriste Isabelle Larmuseau in de documentaire. ‘Ze zijn geschorst en vernietigd. Maar het was een maat voor niks. De politiek wil bedrijven tevreden stellen.’

MOW is tevreden dat Pano dit thema aanhaalde in haar reportage. Vandaar ook dat we er onze volle medewerking aan verleenden. We dringen aan op veel strengere controles op milieuovertredingen en boetes die in verhouding staan tot de milieukosten. Het is een groot onrecht dat bedrijven er stukken goedkoper vanaf komen door boetes te betalen dan door de nodige maatregelen te nemen. Onze samenleving en de bevolking hebben nood aan een grote pakkans voor overtreders van de wetgeving en aan maatregelen die angst inboezemen.

Steun MOW in haar juridische strijd om het milieu te beschermen en word lid. Wie nu lid wordt, blijft dat dat tot eind 2022. https://milieufrontomerwattez.be/word-lid