Uitgegeven door Waerbeke vzw. De vereniging achter het eerste stiltegebied van Vlaanderen.

Tekst: Eric Cosyns, Wouter Faveyts, Marleen De Ceukelaire

Het landschap tussen Dender en Mark, dat scharniert tussen het Pajottenland en de Vlaamse Ardennen, is het resultaat van een eeuwenlang samenspel van natuur én cultuur tegelijk. Natuurlijke processen en menselijk handelen hebben het gemaakt tot wat het vandaag is. In die zin is het een ecologisch én cultuurhistorisch geheel en vergt het een holistische, synthetische benadering. De historische-ecologie biedt die mogelijkheid. Dit boek brengt in zes hoofdstukken het historisch-ecologisch verhaal van dit landschap.

Voorintekenen op dit boek kan nog tot 15 april aan de verminderde prijs van 30 euro: https://bronhuis.be/product/tussen-dender-en-mark/

Het is gebaseerd op het werk van talrijke vrijwilligers goed voor ruim een halve eeuw planten- en vogelwaarnemingen, archeologisch en historisch onderzoek.  De historische landschapsontwikkeling wordt op een bevattelijke manier gepresenteerd. Het start met een bondige miljoenen jaren ver reikende blik. Het mindert vaart bij het opvangen van de eerste menselijke signalen op de Congoberg zowat 70.000 jaar geleden. De talrijke archeologische vondsten laten toe ons een beeld te vormen van de prehistorische landschapsontwikkeling tot en met de Gallo-Romeinse tijd. Een schat aan nooit voorheen gepubliceerde laat 19e -eeuwse foto’s van verdwenen beroepen en handelingen in bossen, weiden en op akkers illustreren samen met enkele kleurrijke historische kaarten het verhaal dat vervolgens door onze voorouders werd geschreven. Het boek blikt ook naar de toekomst. Het geeft aanwijzingen om het rijke natuurlijk en cultuur-historisch erfgoed te versterken en wijst op de natuurlijke mogelijkheden om het landschap weerbaar te maken tegen de gevolgen van de klimaatverandering. 

Om de talrijke horizontale en historische samenhangen in het landschap te duiden zijn vier hoofdstukken opgehangen aan de vier aanwezige hoofdbiotopen: waterlopen, graslanden, bos en akkers. Voor elk biotoop werd gespeurd in het verleden om een goed beeld te krijgen van de talrijke menselijke meestal terugkerende handelingen bv. akkers ploegen, graslanden hooien, bomen knotten en snoeien...  Hedendaagse patronen in de verspreiding van deze biotopen zelf en van de aanwezige planten en dieren zijn er vaak het resultaat van. Ook de verschijningsvorm van het biotoop, aanwezige objecten, bomen en struiken zijn meestal het gevolg van eeuwen- of decennialang routineus handelen.

Dit boek wil bijdragen aan het vergroten van het ecologisch en cultuurhistorisch bewustzijn en engagement. Elk van de grote biotopen is opgeladen met goed gedocumenteerde verhalen en context die hopelijk veel streekbewoners zal weten te boeien. Het begrijpen van landschapspatronen en –processen kan leiden tot inzicht en betrokkenheid. Zo wil het boek aanknopingspunten aanreiken voor een eigentijdse omgang met het landschap, voor een breed maatschappelijk gedragen landschapszorg waarin natuurbeheer een prominente plaats zal hebben.

Het boek mikt ook op (meer) verbondenheid. Samenwerking (en versmelting?) tussen de ‘klassieke’ erfgoed- en natuurbehoudsector ligt naar het voorbeeld van de Angelsaksische Heritage-zorg voor de hand. Erfgoed is dan onze erfenis van het verleden, waarmee we vandaag samenleven en die we als goede voorouders, met veel zorg doorgeven aan toekomstige generaties. De mondelinge getuigenissen en andere landschapsverhalen bieden ook aanknopingspunten voor sociale verbondenheid over generaties en culturen heen. Landschapsbeleving kent vele gezichten, die gevoed worden vanuit de immer aanwezige gelaagdheid en samenhangen.

Voorintekenen op dit boek kan nog tot 15 april aan de verminderde prijs van 30 euro: https://bronhuis.be/product/tussen-dender-en-mark/

STEUN MEE HET MILIEU, HET KLIMAAT EN HET ERFGOED IN ONZE STREEK EN WORD NU LID VAN MILIEUFRONT OMER WATTEZ! KLIK HIER.